Prawdziwek, borowik szlachetny, borowik płowy - jadalne odmiany powszechnie występujące na Kaszubach. Występuje przeważnie pod sosną, brzozą, grabem i dębem z którymi współżyje. Zbierać go można od maja do października. W maju i czerwcu zwykle jest ich mnie niż w sierpniu czy wrześniu.

Dawniej w języku polskim używano wielu określeń: borowik, grabak, grzyb borowik (też: borownik, borowy), grzyb jadalny, grzyb majowy, grzyb prawdziwy, grzyb sprawiedliwy, grzyb właściwy, prawdzik oraz grzyb prawy, prawak, prawik, przawdziwik, prawdziwiec, grzyb dębowy. Poza tym ze względu na to, że młode osobniki borowika szlachetnego rozwijające się pod igliwiem są barwy białej, bywa on nazywany też grzybem białym. Gdy na Kaszubach mówi się, że "nie ma grzyba", to znaczy, że nie ma właśnie prawdziwków. Wielu mieszkańców Kaszub zbiera grzyby na zarobek a prawdziwki należą do najatrakcyjniejszych grzybów w punktach skupu.

Najsmaczniejszy grzyb jadalny. Powszechnie zbierany, smaczny i wysoko ceniony z uwagi na silny, przyjemny, charakterystyczny aromat i zwarty miąższ który nie czernieje podczas przetwarzania. Zwykle przechowywany w postaci suszu. Suszone prawdziwki dodane do potraw nadają im niepowtarzalny, przyjemny smak i zapach.

Wartości odżywcze w 100 g

Wartość energetyczna w 100 g:

34,00 kcal

Białko w 100 g:

5,39 g

Węglowodany w 100 g:

2,72 g

Tłuszcz w 100 g:

0,40 g

atlas_grzybw_borowik_szlachetny_prawdziwek_noclegi_na_kaszubach_50
Borowik_szlachetny
borowik_szlachetny_H_x6
borowik_szlachetny_logo
borowik_szlachetny_x5
Grzyby_na_Kaszubach_prawdziwek_x1
Grzyby_na_Kaszubach_prawdziwek_x3
Kaszuby_kwatery_borowik_szlachetny
Prawdziwek_1_logo
Prawdziwek_x2
prawdziwek_x4
prawdziwek_z_okadki

 

Zależnie od miejsca występowania rozróżniamy kilka rodzajów prawdziwków. Owocniki są zwykle duże o szerokim, mięsistym kapeluszu na grubym i dużym trzonie. Pod kapeluszem rurki początkowo białawe, w miarę dojrzewania żółte i następnie oliwkowozielone; uciśnięte nie przebarwiają się. Barwa górnej powierzchni kapelusza brązowa w różnych odcieniach zależnie w jakim miejscu rosną. Prawdziwek okryty ściółką może być nawet białawy. W dolnej części kapelusza delikatny, biała siateczka w górnej części trzonu charakteryzuje wszystkie borowiki, których miąższ i rurki nie sinieją.Trzon mniej lub bardziej maczugowato rozszerzony u podstawy, białawy do jasnobrązowego, dolna część jaśniejsza; mniej lub bardziej wyraźna biaława siateczka jest lepiej dostrzegalna w jego górnej części. Miąższ biały i zwarty; na cięciu niezmienny; zapach niezbyt silny, przyjemny, smak łagodny, przyjemny.

Jadalne i najsmaczniejsze są prawdziwki to borowik szlachetni (z białymi rurkami pod kapeluszem ) borowik płowy (o żółtozielonej barwie rurek pod kapeluszem).

W polskich lasach można tez znaleźć Borowika ceglastoporego Można go smażyć, gotować, dusić, marynować czy suszyć. Grzybiarze, którzy go dobrze znają chwalą smak. Jednak gdy mało kto zna borowika ceglastoporego, bo jest bardzo podobny do trującego borowika szatańskiego. Borowik ceglastopory ma czerwoną nogę oraz karminowy spód kapelusza

Borowik_ponury_1_logo
Borowim_ponury_2_logo
Borowqik_ponury_3_logo
Kaszuby_borowik_ponury

 

Nie należy mylić borowika szlachetnego z Borowikiem ponurym (borowikiem płowym), który jest niejadalny. Rzadko występuje na Kaszubach, ale można go znaleźć w okolicach Brus. Nazywany bywa świniak, siniak wilczy, krasik, pociec, podciak, podciecz, potecz, grzyb diabelski, czarci, ponury. Występuje w lasach liściastych lub mieszanych, najczęściej w pobliżu buków lub dębów, w miejscach prześwietlonych, na polanach, brzegu lasu, przy drogach itd. Owocuje od lipca do października. Kształtem bardzo podobny do prawdziwka (poduszkowaty kapelusz na pękatym trzonie). Barwa górnej powierzchni kapelusza jest żółtobrązowa, spód krwistoczerwona (ważna cecha rozpoznawcza), na trzonie siateczka żyłek. Po przekrojeniu tworzą się ciemnoniebieskie plamy. Ten gatunek grzyba wywołuje wiele dyskusji, czy jest jadalny, czy nie. Jego zwyczajowa nazwa "pociec" związana jest z tym, że przypisuje mu się właściwości wywołujące poty. Poza tym można go pomylić z trującym borowikiem szatańskim. Bezpiecznie więc będzie nie spożywać tego grzyba.

Borowika szlachetnego nie należ także pomylić z borowikiem szatańskim, który jest trujący jak również z goryczakiem, który jest grzybem niejadalnym.

Borowik szatański ( starsze osobniki) posiada popielaty kapelusz i woń podobną do padliny lub zgniłej cebuli. Ma on purpurowy trzon. Młode borowiki szatańskie maja kapelusze koloru popielatego lub szarego, starsze zmieniają kolor na oliwkowy. Pod wpływem ucisku owocniki zaczynają sinieć. Młode grzyby mają półkolisty kapelusz, z czasem staje się wypukły i wygięty. Ma grubą i matową skórę.

Goryczak dla odmiany nieco bardziej przypomina podgrzybka a jego charakterystyczną cechą jest lekko różowy kolor pod kapeluszem. Można łatwo sprawdzić językiem, że jest okrutnie gorzki.